Een extraatje op je loonstrook omdat je je nooit ziek meldt: het klinkt aantrekkelijk, zeker in tijden waarin verzuimcijfers hoog zijn en teams krap bezet. Toch roept zo’n bonus een belangrijke vraag op: stimuleer je hiermee gezond gedrag, of zet je mensen juist onder druk om door te blijven gaan terwijl het eigenlijk niet meer lukt?
Goedbedoeld beleid buigt soms de verkeerde kant op. Want duurzame inzetbaarheid draait natuurlijk niet om aanwezigheid, maar juist om inzetbaarheid op de lange termijn. Of deze maatregel daaraan bijdraagt, onderzoeken we in dit artikel.
Waarom bedrijven bonussen geven bij laag verzuim
Ziekteverzuim kost veel geld, zeker in de techniek. Als een monteur of operator uitvalt, moeten anderen inspringen, schuift de planning door en neemt de werkdruk toe. Geen wonder dat werkgevers zoeken naar manieren om mensen gezond aan het werk te houden. Een bonus lijkt dan een logische prikkel: een beloning voor wie betrouwbaar en loyaal is.
Toch is de vraag of het echt werkt. Want een financiële beloning verandert zelden gedrag op de lange termijn. Sterker nog, het kan onbedoeld precies het tegenovergestelde effect hebben.
De keerzijde van de niet-ziekbonus
Een bonus voor lage verzuimcijfers lijkt sympathiek, maar in de praktijk pakt het vaak anders uit. Mensen melden zich later ziek, omdat ze hun bonus niet willen mislopen. Ze slepen zich naar het werk terwijl ze rust nodig hebben, met mogelijk grotere uitval tot gevolg. Ook kan het oneerlijk voelen: iemand met een chronische aandoening of mantelzorgtaken heeft simpelweg minder invloed op zijn of haar aanwezigheid. En misschien wel het belangrijkste: je creëert een cultuur waarin ziek worden voelt als falen, terwijl het vaak juist een teken is van betrokkenheid die te ver is gegaan.
Laten we wel even vaststellen dat ziekte geen gebrek is aan motivatie, maar een signaal dat iemand niet genoeg rust heeft gepakt. Kortom: een bonus verlaagt soms even de cijfers, maar onder de oppervlakte bouw je spanning op. En met spanning red je het niet op de lange termijn.
Wat werkt wél om verzuim te verlagen
Een gezonde organisatie ontstaat niet door mensen te belonen omdat ze zich níet ziek melden, maar door ze te helpen vitaal te blijven.
Zo pak je het goed aan:
- Ga het gesprek aan.
Vraag niet alleen hoe het met iemand gaat, maar ook welke zaken veel energie kosten en wat medewerkers nodig hebben om gezond en fit te blijven. - Creëer ruimte om bij te sturen.
Niet iedereen functioneert het best op een strakke werkweek. In de techniek kan het bijschaven van de planning of aangepaste taakverdeling soms al veel verschil maken. - Zorg voor echte waardering.
Een oprechte ‘dank je wel’ of erkenning voor goed werk doet vaak meer voor de motivatie dan een bonus voor aanwezigheid. - Wees eerlijk over grenzen.
Stimuleer een cultuur waarin mensen zich veilig voelen om te zeggen dat het even niet gaat. Dat voorkomt grotere uitval op de lange termijn.
In de technische sector ligt de lat hoog
In de technische sector heerst vaak een trotse werkmentaliteit. “Niet zeuren, gewoon doorgaan.” Daar is op zichzelf niets mis mee; het is een houding die veel bedrijven groot heeft gemaakt. Maar het wordt een probleem als die mentaliteit omslaat in overbelasting. Veel vakmensen melden zich pas ziek als ze écht niet meer kunnen. Een bonus versterkt dat patroon: doorgaan wordt beloond, pauze nemen bestraft.
Het is slimmer om diezelfde loyaliteit te verbinden aan goed werkgeverschap: vertrouwen, duidelijkheid en oprechte interesse. Wie zich veilig voelt om te zeggen dat het te veel wordt, blijft uiteindelijk veel langer inzetbaar.
Duurzame inzetbaarheid is geen wedstrijd
Lage verzuimcijfers zijn mooi, maar ze vertellen niet het hele verhaal. Een organisatie is pas echt gezond als mensen zich vrij voelen om eerlijk te zijn. Over wat goed gaat, maar ook over wat (nog) niet lukt. Bij Tosserams geloven we dat duurzame inzetbaarheid begint bij vertrouwen, niet bij belonen. Wij helpen organisaties om verder te kijken dan cijfers, regels en lijstjes. We brengen in kaart wat mensen drijft, wat energie geeft en waar het schuurt.
Op naar een duurzaam personeelsbestand
Wil je werk maken van duurzame inzetbaarheid? Neem dan contact op met Tosserams. Samen creëren we een werkomgeving waar mensen zichzelf kunnen zijn én blijven, ook als het soms even lastig is.